Η πολιτική κρίση και οι έντονοι κοινωνικοί αγώνες της δεκαετίας του 1930 κορυφώνονται τον Μάιο του 1936 με την αιματηρή εργατική εξέγερση της Θεσσαλονίκης. Εν όψει της επικείμενης Γενικής Απεργίας της 5ης Αυγούστου 1936, ο Ιωάννης Μεταξάς διέλυσε πραξικοπηματικά, στις 4 Αυγούστου, τη Βουλή και ανέστειλε τη λειτουργία του Συντάγματος.
Ακολούθησε κύμα συλλήψεων και άγριας καταστολής. Ο αριθμός των εκτοπισμένων και των φυλακισμένων έφθασε σε πρωτόγνωρα μεγέθη. Τα νησιά Ανάφη, Ικαρία, Γαύδος, Αντικύθηρα, Μήλος, Κίμωλος, Φολέγανδρος, Ίος, Σίκινος, Θήρα, Αμοργός, Νάξος, Πάρος, Σίφνος, Σκύρος, Αλόννησος και 'Aγιος Ευστράτιος δέχθηκαν εκατοντάδες εκτοπισμένους.
Δήλωση μετανοίας
Το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά εξέδωσε σειρά νομοθετημάτων για την αποτελεσματικότερη καταδίωξη των "εχθρών του καθεστώτος". Στους νόμους αυτούς εντοπίζονται μέτρα που σημάδεψαν την κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας έως τη Μεταπολίτευση, όπως οι "δηλώσεις μετανοίας", οι προβλέψεις για έκδοση "πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων" και η θεσμοθέτηση κανόνων λειτουργίας των στρατοπέδων συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων. Διαμορφώθηκε έτσι ένα ασφυκτικό πλέγμα από διατάξεις που ουσιαστικά τιμωρούσαν ιδέες και πεποιθήσεις. Για την επιβολή ποινής δεν ήταν απαραίτητο πάντα να υπάρχουν τεκμηριωμένες αποδείξεις για ανατρεπτικές πράξεις.
Σε αντίθεση με τους ποινικούς κρατουμένους, ο μόνος τρόπος για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων ήταν η υπογραφή "δηλώσεων μετανοίας". Για να τις αποσπάσουν, οι Αρχές Ασφαλείας ασκούσαν αφόρητες ψυχολογικές πιέσεις και σωματικά βασανιστήρια.
Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων (ΟΣΠΕ)
Στους τόπους εξορίας και στις φυλακές οι εκτοπισμένοι φρόντιζαν να οργανώνουν την ομαδική ζωή τους. Για να αντιμετωπίσουν την πείνα, τις αρρώστιες, την αποθάρρυνση και τις απαγορεύσεις που επιβάλλονταν κατά την κρίση του τοπικού Διοικητή της Χωροφυλακής, οργάνωναν τις "Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Εξορίστων".
Η αλληλεγγύη ήταν ο συνεκτικός κρίκος των ΟΣΠΕ που απέβλεπαν στη στοιχειώδη κάλυψη των βασικών αναγκών. Οι ΟΣΠΕ οργάνωναν επίσης πολιτιστικές εκδηλώσεις και μαθήματα.
Πηγή:Μουσείο Δημοκρατίας - Άγιος Ευστράτιος
Η φωτογραφία που ακολουθεί είναι από την "λέσχη των εξορίστων" στην Ανάφη. Στον χώρο αυτό οι εξόριστοι μελετούσαν, έπαιζαν σκάκι ή τάβλι και οργάνωναν τα κοινά γεύματα και τις εκδηλώσεις της ΟΣΠΕ.
Πηγή: Margaret E. Kenna, Η κοινωνική οργάνωση της εξορίας, Αθήνα, 2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου