O Leonid Zakharovich Stein γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου του 1934 στην μικρή πόλη Kamenets-Podolski της Ουκρανίας. Ήταν Εβραϊκής καταγωγής. Κατά την διάρκεια της σκακιστικής του σταδιοδρομίας κέρδισε τρεις φορές τον τίτλο του Πρωταθλητή της Σοβιετικής Ένωσης το 1963, το 1965 και το 1966.
Στην εποχή της ακμής του το 1962 - 1963 υπήρξε ένας από τους δέκα κορυφαίους σκακιστές σε παγκόσμιο επίπεδο.
Έμαθε σκάκι στην ηλικία των 10 ετών, ενώ σε ηλικία 18 ετών ήταν υποψήφιος Μαιτρ. Σε μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του στον πόλεμο και η οικογένειά του μετακόμισε στο Lvov. Σε ηλικία 13 ετών ο Leonid Stein πρωτοανακάλυψε σκακιστικά βιβλία αλλά δεν τους έδωσε κανένα ενδιαφέρον, ήθελε απλά να παίζει σκάκι.
Η ουσιαστική του σκακιστική του πορεία ξεκίνησε όταν υπηρετούσε στον Σοβιετικό στρατό, στον οποίο κέρδισε το 1955 και το 1956 τα ανεξάρτητα πρωταθλήματα σκακιού του στρατού. Έγινε Grand Maitre σε ηλικία 24 ετών και το 1959 συμμετείχε γιά πρώτη φορά στο πρωτάθλημα της Ε.Σ.Σ.Δ. που έλαβε χώρα στο Tbilisi.
Το 1960 και το 1962 κέρδισε το Ουκρανικό πρωτάθλημα. Έπαιξε πρώτη σκακιέρα με την ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης στην Μαθητική Σκακιστική Ολυμπιάδα του Ελσίνκι το 1961, στην οποία η ομάδα του κέρδισε το χρυσό μετάλλιο.
Το 1961 κατέλαβε την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ το 1963 στο Λένινγκραντ, το 1965 στο Ταλλίν και το 1966 στο Tbilisi κατέκτησε την πρώτη θέση και τον τιτλο του Πρωταθλητή. Η κυριαρχία του ήταν τόσο εντυπωσιακή που οδήγησε τον Robert (Bobby) Fischer να του ζητήσει να παίξουν ένα ματς αμέσως μετά την Σκακιστική Ολυμπιάδα της Αβάνα, κάτι που δεν έγινε δυστυχώς.
Ο Mikail Tal αναφέρει γιά το παραπάνω θέμα:
"Κατά την διάρκεια της Σκακιστικής Ολυμπιάδας της Αβάνα συνάντησα τον Leonid Stein και τον Robert Fischer στην ακρογυαλιά, συνομιλούσαν και χειρονομούσαν με πολύ ζωντάνια. Και οι δύο Grand Maitre ήταν απασχολημένοι με ένα σημαντικό πρόβλημα: είχαν θυμηθεί την κατάταξή τους από τις παρτίδες blitz που είχαν παίξει πέντε χρόνια πριν στην Στοκχόλμη! Και διαφωνούσαν, μπερδεύοντας Ρωσικές και Αγγλικές λέξεις, στο ποιός ήταν ο καλύτερος.
Η διαφωνία συνεχίστηκε μέχρι την επόμενη ημέρα, όταν ο ήρωας των Κουβανών ο Che Guevara, μπήκε και αυτός στην συζήτησή τους. Τους πρότεινε να παίξουν δέκα παρτίδες blitz άμεσα. 'Και θα προσκαλέσουμε τον Tal ως διαιτητή', προσέθεσε. Εγώ συμφώνησα. Γνώριζα ότι ο Leonid ήταν σε εξαιρετική φόρμα τότε, και ήμουν σίγουρος πως θα έδινε στον Fischer πολύ γερό ζόρι.
Αλλά ξαφνικά, όλα έγιναν πολύ πιό σοβαρά.
'Γιατί Blitz;' ανταπάντησε ο Robert. 'Καθώς είμαι ο τωρινός Πρωταθλητής των Η.Π.Α., προκαλώ τον Leonid Stein, τον Πρωταθλητή της Ε.Σ.Σ.Δ. σε κανονικό αγώνα. Ας παίξουμε σοβαρά, μέχρι τις έξι νίκες'. Ο Stein συμφώνησε.
Ο Fischer βρήκε τον πρόεδρο της Κουβανικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας, τον Luis Barreras και του κατέθεσε την ιδέα. 'Εξαιρετικά, μία θαυμάσια ιδέα!', είπε ο πρόεδρος. 'Ομως δεν έχω την αρμοδιότητα να πάρω τέτοιες αποφάσεις. Ας μιλήσουμε στον πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής...'
Πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής ήταν ο Fidel Castro. Άκουσε και τους δύο Grande Maitre και εγγυήθηκε πως ο αγώνας θα ελάμβανε χώρα στην Αβάνα. Όμως πότε;
'Αμέσως μετά το πρωτάθλημα της Ε.Σ.Σ.Δ.' είπε ο Stein, 'το τουρνουά ξεκινά σε ένα μήνα και δεν μπορώ να το χάσω'.
Ο Fisher τότε είπε απογοητευμένος: 'Ε, τότε λοιπόν, όχι. Μπορεί να χάσεις τον τίτλο σου και τότε ο αγώνας μας δεν θα έχει το ενδιαφέρον που έχει τώρα.'
Και οι δύο πρωταθλητές είχαν δίκιο, ο καθένας από την δική του πλευρά. Και έτσι, ο αγώνας Fischer – Stein που θα μπορούσε να είναι πολύ ενδιαφέρον δεν έγινε ποτέ."
Σημαντικές υπήρξαν οι πρωτιές του Stein και σε δύο πολύ ισχυρά διεθνή τουρνουά, το πρώτο έλαβε χώρα στη Μόσχα το 1967 και ήταν προς τιμήν των εορτασμών γιά την επέτειο των πενήντα χρόνων από την επανάσταση του 1917 και το δεύτερο πάλι στη Μόσχα το 1971, στο Alekhine Memorial στο οποίο ισοβάθμησε με τον Anatoly Karpov.
Επίσης πρώτευσε και σε άλλα ισχυρά διεθνή τουρνουά όπως στο Ανατολικό Βερολίνο το 1962, στο Sarajevo το 1967, στο Hastings το 1967–1968, στο Kecskemét το 1968, στο Tallinn το 1969, στο Pärnu το 1971, και στο Las Palmas το 1973.
Το 1962 έλαβε μέρος στο Interzonal στην Στοκχόλμη. Τερμάτησε στην 6 - 7 θέση παίζοντας πολύ καλό σκάκι και θα είχε προκριθεί στο τουρνουά των διεκδικητών γιά τον παγκόσμιο τίτλο, αλλά ένας κανονισμός της FIDE ο οποίος επέτρεπε μόνο τρεις σκακιστές από κάθε χώρα να είναι υποψήφιοι διεκδικητές του στέρησε την συμμετοχή καθώς ήταν πίσω από τους Efim Geller, Tigran Petrosian και Viktor Korchnoi.
Το ίδιο συναίβει και στο Interzonal τουρνουά του Amsterdam το 1964. Ο Stein κατέλαβε την πέμπτη θέση με βαθμολογία 16½/23, αλλά πάλι βρισκόταν πίσω από τους Mikhail Tal, Vasily Smyslov, και Boris Spassky που είχαν 17/23.
Στην Σκακιστική Ολυμπιάδα του Tel Aviv το 1964 σκόραρε 10/13 κερδίζοντας ατομικό χρυσό μετάλλιο. Στην Σκακιστική Ολυμπιάδα της Αβάνα το 1966 κέρδισε το αργυρό ατομικό μετάλλιο με σκορ 9/12.
Το 1967 ο Stein έπαιξε στο Sousse Interzonal, κατετάγη στις θέσεις 6 - 8 και κατόπιν έχασε την πρόκριση στα playoff που έγιναν στο Λος Άντζελες με αντίπαλους τους Samuel Reshevsky και Vlastimil Hort. Την πρόκριση πήρε ο Samuel Reshevsky.
Ως μέλος της ομάδας της Ε.Σ.Σ.Δ. συμμετείχε το 1965 στο Αμβούργο και το 1970 στο Kapfenberg στα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα τα οποία κέρδισε η Σοβιετική Ομάδα. Το 1970 στο Βελιγράδι έπαιξε μία παρτίδα στον "Αγώνα του Αιώνα" ανάμεσα στην ομάδα της Ε.Σ.Σ.Δ. και στην "Μικτή Κόσμου" χάνοντας από τον Larsen.
Ο Stein είχε προκριθεί να παίξει στο Petropolis Interzonal του 1973, θεωρούμενος και ένα εκ των φαβορί γιά την κατάκτηση μίας θέσης γιά τους υποψήφιους διεκδικητές του παγκόσμιου τίτλου όταν στο ξενοδοχείο Rossiya Hotel της Μόσχας μία καρδιακή προσβολή έθεσε τέλος στην ζωή του.
Ήταν η 4η Ιουλίου του 1974 και ο Stein μόνον 38 ετών.
Η αίσθηση του ξαφνικού του θανάτου έγινε αισθητή με ιδιαίτερα μεγάλη συγκίνηση στην παγκόσμια σκακιστική κοινότητα. Ο Bobby Fischer δήλωσε την λύπη του γιά τον θάνατο του Leonid Stein. Οι εφημερίδες της εποχής έγραψαν ότι το υπερβολικό κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είχαν συμβάλει στον πρόωρο και ξαφνικό θάνατο του Stein.
Κατά τον Καναδό Grand Maitre Kevin Spragett όμως, από σίγουρες πληροφορίες που γράφει πως έχει στην ιστοσελίδα του, ο Leonid Stein έπαθε την καρδιακή προσβολή κατά την διάρκεια ερωτικής συνεύρεσης με την δεκαοκτάχρονη τότε εγγονή του Grand Maitre Yuri Averbakh, την Nadya Averbakh, η οποία, πάντα κατά τις πληροφορίες του Spraggett, είχε εκμυστηρευθεί πως η μεγαλύτερη φιλοδοξία της ήταν να ξελογιάσει όλους του Σοβιετικούς Grand Maitre, και ότι μάλιστα το είχε καταφέρει.
Υπήρξε ένας μεγάλος επιθετικός σκακιστής. Από τους λίγους παίκτες που είχαν νικήσει τους Vasily Smyslov, Tigran Petrosian και Mikhail Botvinnik. Στατιστικά είχε περισσότερες νίκες από τους Mikhail Tal, Boris Spassky και Paul Keres στις μεταξύ τους παρτίδες. Είχε κερδίσει όλους τους κορυφαίους παίκτες της εποχής.
Το στυλ του ήταν βαθύτατα επηρεασμένο από τον Chigorin και τον Alekhine. Έπαιρνε μεγάλα ρίσκα και ο τρόπος παιχνιδιού του ήταν ευφυής, μέσα από "ήσυχες" κινήσεις εκδήλωνε εξαιρετικά δυνατές επιθέσεις. Με την Ινδική του Βασιλιά, την Σικελική και την άμυνα Grünfeld έδωσε ως μαύρος θεαματικές βαριάντες και παρτίδες. Στα τουρνουά συνήθως ξεκίναγε "αργά", αλλά στην συνέχεια σημείωνε συνεχόμενες εξαιρετικές νίκες. Είχε πάντα λαμπρές ιδέες στα ανοίγματα. Γιά δώδεκα χρόνια ο Leonid Stein ήταν ένας από τους κορυφαίους στο παγκόσμιο σκάκι.
O Garry Kasparov έγραψε γιά τον Stein στον τρίτο τόμο του βιβλίου του 'Οι Μεγάλοι Προκάτοχοί μου': "Ο Stein ξεπέρασε τα όρια της αρμονίας των Botvinnik και Smyslov, αυξάνοντας τα όρια της αντίληψής μας γιά το σκάκι, αλλάζοντας τις απόψεις μας και τις αισθήσεις μας αναφορικά με την συσχέτιση του υλικού σε σχέση με την ποιότητα της θέσης, γιά περιπτώσεις οι οποίες διαταράσσουν το υλικό και την στρατηγική ισορροπία και δημιούργησε τις βάσεις γιά την εμφάνιση του μοντέρνου, υπερ-δυναμικού παιξίματος στο σκάκι".
Βιβλία που έχουν γραφτεί γιά τον Leonid Stein:
"Leonid Stein - Master of Risk Strategy" των Edward Grunfeld & Efim Lazarev.
"Leonid Stein - Master of Attack" του Raymond D. Keene
Στις μέρες μας ο Leonid Stein είναι ένας "ξεχασμένος" και σχετικά "άγνωστος" Grand Maitre από τους νεότερους σε ηλικία σκακιστές. Αξίζει να μελετηθούν οι πολύ όμορφες παρτίδες αυτού του εξαιρετικού σκακιστή, που υπήρξε μία επιθετική και όχι μόνον ιδιοφυία στο παγκόσμιο σκάκι.
Ακολουθούν δύο εξαιρετικές παρτίδες του.
Η πρώτη παίχτηκε στο Κίεβο της Ουκρανίας το 1960.
Ο Nikolai V. Krogius είναι λευκός και ο Leonid Stein μαύρος.
Το άνοιγμα είναι Ινδική Άμυνα του Βασιλιά: Βαριάντα Petrosian (Ε92)
Nikolai V Krogius vs Leonid Stein
Kiev (Ukraine) 1960
Η επόμενη παρτίδα παίχτηκε το 1961 στη Μόσχα κατά την διάρκεια του Πρωταθλήματος Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Leonid Stein παίζει λευκός με αντίπαλο τον Tigran Petrosian ως μαύρο.
Το άνοιγμα της παρτίδας είναι Γαλλική Άμυνα: Winawer - Βαριάντα του δηλητηριασμένου πιονιού (C18).
Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή ήταν η μοναδική ήττα σε 68 συνεχόμενες παρτίδες που υπέστη ο Tigran Petrosian την εποχή εκείνη της παντοδυναμίας του παίζοντας με τους κορυφαίους σκακιστές του κόσμου.
Leonid Stein vs Tigran Petrosian
USSR Championship 1961 - Moscow (USSR) 1961