ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑΣ.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, το έθιμο της πρωταπριλιάς ξεκίνησε από τη Γαλλία το 1564, όταν ο βασιλιάς Κάρολος ο 9ος διέταξε να μεταφερθεί η μέρα της Πρωτοχρονιάς από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου. Μέχρι τότε, η αλλαγή του χρόνου ξεκινούσε την 25η Μαρτίου, λίγο μετά την εαρινή ισημερία, και όταν κορυφωνόταν το οκταήμερο των εορταστικών εκδηλώσεων, δηλαδή την 1η Απριλίου, γινόταν η μετάβαση στο νέο έτος.

Με την υιοθέτηση λοιπόν του Γρηγοριανού ημερολογίου - το οποίο ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος λίγο αργότερα, το 1582, διέταξε με παπική βούλα να αντικαταστήσει το Ιουλιανό, ακολουθώντας τις οδηγίες της Συνόδου του Τρέντο (1545-1563) - η έναρξη του έτους μεταφέρθηκε στην 1η Ιανουαρίου. Ωστόσο, είτε επειδή τα νέα άργησαν να φτάσουν σε όλα τα μέρη της Γαλλίας, είτε επειδή ορισμένοι δύστροποι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις προσταγές του βασιλιά, η 1η Απριλίου εξακολούθησε να αποτελεί γι' αυτούς την ημέρα αλλαγής του έτους. Το αποτέλεσμα ήταν οι άλλοι να τους κοροϊδεύουν, αποκαλώντας τους "ψάρια του Απρίλη", επειδή αυτή την εποχή του χρόνου γίνεται η μετάβαση από τον ζωδιακό κύκλο των Ιχθύων. Τους έστελναν λοιπόν ψεύτικα δώρα, προσκλήσεις σε ανύπαρκτες γιορτές, κ.λ.π.

Από τη Γαλλία το έθιμο ταξίδεψε στην Αγγλία τον 18ο αιώνα και από κει στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο. Στη Σκωτία, το έθιμο διαρκεί δύο ημέρες, από τις οποίες η δεύτερη - η "μέρα της ουράς" - είναι αφιερωμένη σε φάρσες που σχετίζονται με το πίσω μέρος του σώματός μας. Έτσι, για παράδειγμα, κολλούν σημειώματα στα οπίσθια κάποιου, με την ένδειξη "Κλώτσα με", κλπ. Στο Μεξικό, η "Ημέρα των Αθώων", όπως ονομάζεται - κάτι αντίστοιχο του εθίμου της πρωταπριλιάς - γιορτάζεται την 28η Δεκεμβρίου. Η αποφράδα αυτή μέρα είχε καθιερωθεί ως μνημόσυνο για τη σφαγή των μικρών παιδιών από τον βασιλιά Ηρώδη. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων, η επέτειος απέκτησε έναν πιο ανάλαφρο χαρακτήρα, με αθώες φάρσες και ψέματα.

Το έθιμο της πρωταπριλιάς καθιερώθηκε σ' όλο τον κόσμο ως μια ανεπίσημη γιορτή γεμάτη φάρσες και, κατά κάποιο τρόπο, "δικαιολογημένα" ψέματα. Κάποτε σε ένα πρόγραμμα της βρετανικής τηλεόρασης υπήρχε εκτενής αναφορά στον τρόπο με τον οποίο οι παραγωγοί μακαρονιού συλλέγουν τη σοδειά τους από τα "μακαρονόδεντρα"!

Άλλοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι, η συνήθεια αυτή μας ήρθε από τις δυτικές χώρες, στις οποίες η εποχή του ψαρέματος άρχιζε την 1η Απριλίου, μια εποχή που τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Δημιουργήθηκε λοιπόν το έθιμο του "πρωταπριλιάτικου ψαριού", και οι φαρσέρ πρόσφεραν αντικείμενα που έφευγαν από τα χέρια, όπως γλιστρούν τα ψάρια!

Κατά πολλούς, η πρωταπριλιάτικη φάρσα έχει την προέλευσή της από τη γιορτή της "Κοροϊδίας και του ξεγελάσματος" της Ρωμαϊκής Θεάς "Βένους Απρίλης", δηλαδή του "Απριλίου Αφροδίτης", ενώ άλλοι επιμένουν πως με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα και αστεία, μεγάλη σχέση έχει η Ινδή θεά του έρωτα, η περίφημη Μάγια.

Ο ψευτάκος Πινόκιο σε σκακιέρα.